Wat is VCA?

WAT IS VCA? BETEKENIS: 

VCA staat voor:

VGM
Veiligheid, Gezondheid en Milieu.

Checklist
vragenlijst die uitgewerkt is als doorlichtings- en screeningssysteem. 

Aannemers
hoofdaannemers en onderaannemers, opdrachtnemers van bedrijven die werkzaamheden
in fabrieken of installaties e.d. van anderen verrichten.
In het kort: VCA staat voor Veiligheids Checklijst Aannemers.

VCA is een certificeerbare controlelijst voor aannemers waarmee zij kunnen aantonen dat zij
veiligheid, gezondheid en milieu beheersen tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden
op de werkvloer. Tevens bevat deze norm aanvullende eisen om het veiligheidsbewustzijn
tijdens het werk te verhogen. De norm wordt in Nederland beheerd door de
Stichting Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV). 
SSVV is een onafhankelijke stichting ter bevordering van veiligheid, arbeidsomstandigheden,
het milieu en de competenties van de leden van de (brache)organisaties die bij de SSVV
zijn aangesloten.

In België wordt de norm beheerd door de Belgian Safety Criteria for Contractors (BeSaCC). 
Inmiddels  is de Veiligheidschecklist Aannemers vertaald in het: 
– Frans (Liste de Controle de Sécurité Entreprises Contractants)
– Engels (Safety Checklist Contractors) en
– Duits (Sicherheids Certificat Contraktoren). 

ONTSTAANSGESCHIEDENIS:
VCA bestaat sinds 1994. De ontwikkeling van het VCA-certificatiesysteem werd in 1989
opgestart door de Landelijke Werkgroep Contractor Veiligheid (LWCV). 
Vertegenwoordigers van de petrochemische bedrijven en aannemers wilden een systeem 
opzetten om aannemersorganisaties objectief te toetsen op hun veiligheidsbeleid en 
veiligheidsprestaties. Inmiddels wordt de VCA algemeen erkend als industriestandaard.
De oorspronkelijke VCA was gebaseerd op de ISO 9001-1987. Vandaar dat er veel
elementen in de VCA verweven zitten die lijken op de ‘verplichtingen’ van de ISO 9001.

Chemical Engineer

DOELGROEP:
Alle bedrijven die hun medewerkers risicovolle werkzaamheden laten uitvoeren of 
werkzaamheden in risicovolle omgevingen, zoals: fabrieken, installaties en bouwprojecten. 

Derhalve komen de volgende branches en beroepsbeoefenaars voor VCA-certificering in aanmerking:
• Petrochemie; onder andere raffinaderijen.
• Proces- ,chemische- en farmaceutische industrie; bedrijven die zich bezig houden met het maken van:
  kunststof, coating, voedingsingrediënten, vezels, cosmetica, pigment en medicijnen.
• Engineeringsbureaus die zich bezig houden met ”construction management” 
• Wertuigbouwkunde
• Elektrotechniek en procesbesturing.
• Bouwkunde
• Civiele techniek; bedrijven binnen de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW-sectoren).
• Groen techniek; de groenvoorziening zoals: bos- en tuinbouw en hoveniers.
• Technische diensten zoals: isolatie, steigerbouw, industrieel reinigen, stralen/conserveren
   verticaal transport, inspectie etc. etc. 
• Schilders
• Beroepschauffeurs (vakbekwaamheid CODE 95)
• Steigerbouwers
• Verkeersregelaars
• ZZP-ers (zelfstandigen zonder personeel)
  ZZP-ers vormen een aparte doelgroep binnen de VCA-certificering. 
  Verderop op deze pagina is er een aparte alinea opgenomen over VCA gericht op ZZP-ers. 


DOEL:
De controlelijst (Veiligheids Checklijst Aannemers) is een instrument om het veiligheidsbeleid en
de veiligheidsprestaties bij zowel aannemers als opdrachtnemers te toetsen. Het gaat hierbij
om het verhogen van de arbeidsveiligheid gericht op het voorkomen van ongevallen en
bijna ongevallen op de werkvloer c.q. werkplek.

EUROPESE STANDAARD:
Het VCA-systeem (het zogenaamde certificatieschema) voldoet aan de eisen die in Europese
normen zijn vastgelegd. Daardoor wordt internationale toepassing en eventueel wederzijdse
erkenning tussen de Europese landen vereenvoudigd. Zo erkennen België, Duitsland en 
Nederland elkaars VCA-systemen. Echter een standaard Europese VCA-norm bestaat
op dit moment (nog) niet. 

VCA IN RELATIE TOT DE ARBOWET:
VCA is geen wettelijke regeling, maar uiteraard ook niet in strijd met de wet. 
Integendeel: VCA biedt vaak een concrete en praktische invulling van wettelijke regelingen of 
vult deze aan. Zo voldoet een VCA gecertificeerde aannemer bijvoorbeeld aantoonbaar aan 
een aantal verplichtingen uit de Arbowet. Opdrachtgevers eisen steeds vaker dat opdrachtnemers
VCA-gecertificeerd zijn. Dit geldt ook voor hoofdaannemers  ten aanzien van hun onderaannemers.

VCA-CERTIFICERING: 

PERSOONSCERTIFICERING:
B-VCA
Basisveiligheid, veiligheid voor alle operationele medewerkers

VOL-VCA
Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden

VIL-VCU
Veiligheid voor Intercedenten en Leidingevenden

WELKE PERSONEN HEBBEN B-VCA NODIG? 
– Operationele medewerkers
– Bij werkvergunningen; de houder van de werkvergunning.

WELKE PERSONEN HEBBEN VOL-VCA NODIG? 
– Operatoneel leidinggevenden
– ZZP-ers (zelfstandigen zonder personeel)
– Bij werkvergunningen; de aanvrager, de verstrekker en de vrijgever van de werkvergunning.

WELKE PERSONEN HEBBEN VIL-VCU NODIG?
– Intercedenten uit de uitzendbranche / leidinggevenden bij personeelsbedrijven

VCA-DIPLOMA:
Indien men geslaagd voor het officiële VCA-examen ontvangt men het VCA-diploma. 
Deze persoonscertificering is 10 jaar geldig.
Gecertificeerde personen beschikken over een diploma en pas (certificaten).  
Na deze 10 jaar moet men opnieuw het VCA-examen doen.

BEDRIJFSCERTIFICERING:
VCA*
• Bij bedrijven met max. 35 medewerkers en zijn zelf geen hoofdaannemer.
• Mono-disciplinair (Geen inschakeling van onderaannemers.)
• Beperkt van omvang
• Directe VGM-zorg bij activiteiten op werkvloer.

VCA* (één ster) is gericht op de directe beheersing van VGM
tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, zonder inschakeling
van onderaannemers.

VCA**
• Bij bedrijven >35 medewerkers en/of hoofdaannemer
• Multi-disciplinair (Met inschakeling van onderaannemers.)
• Redelijk groot van omvang
• Bovenop elementen VCA* worden ook de veiligheidsstructuren en –systemen 
  van het bedrijf beoordeeld.

VCA** (twee sterren) is gericht op de directe beheersing van VGM
tijdens het uitvoeren van werkzaamheden op de werkvloer, alsmede op de
VGM-structuur. Onder VGM-structuur valt o.a. VGM-beleid, VGM-organisatie
en verbetermanagement.

Een VCA** gecertificeerd bedrijf is verplicht om 10 Toolboxmeetings
per jaar te organiseren.

VCA P (P van petrochemie)
• Hoofdcontractor
• Multi-disciplinair
• Groot van omvang
• Bovenop elementen VCA** aanvullende eisen voor bedrijven 
   met complexe (niet routinematige) risicovolle werkzaamheden in de petrochemie of industrie.

VCA petrochemie is bedoeld voor bedrijven of organisatorische onderdelen die werkzaamheden
verrichten aan (petro-) chemische installaties. Het is dus absoluut niet zo dat elke hoofdaannemer
werkzaam in de (petro-) chemie het VCA Petrochemie certificaat moet hebben.
Het gaat vooral om die bedrijven die én met een onderaanneming werken én grotere complexe
projecten uitvoeren aan de (petro-) chemische installaties.

VCA petrochemie is gericht op de directe beheersing van VGM tijdens het uitvoeren van
werkzaamheden op de werkvloer, op de VGM-structuur alsmede op specifieke aanvullende
eisen voor de petrochemie.

VCU
Veiligheid en gezondheid Checklist Uitzendorganisaties / VCU certificering
Doel: Beheersingsproces ter beschikking stellen ten aanzien van uitzendkrachten 
voor veiligheid en gezondheid op het werk.

Een VCU-certificaat is bedoeld voor uitzend-en detacheringsbureaus die
personeel leveren aan bedrijven die werkzaamheden uitvoeren met ‘verhoogd riscico’. 
VCU is ook bedoeld voor het uitzenden van personeel naar opdrachtgevers die 

VCA-certificaten opleggen of bedrijven met een VCA-certificaat. 

VCA-CERTIFICAAT:
Om VCA-gecertificeerd te kunnen worden dient u uw interne organisatie zodanig
in te richten dat wordt voldaan aan de VCA-richtlijnen. Hiervoor dient uw bedrijf
procedures en werkinstructies toe te passen conform de VCA-voorschriften.

Ook dient u uw medewerkers te scholen volgens de VCA-voorschriften.
Bovendien dient u zorg te dragen voor een zorgvuldig materieelbeheer. 
Zodra u dit heeft gerealiseerd kunt u een externe toetsing aanvragen door een
certificerende instelling. Indien het oordeel van deze toetsing positief is,
ontvangt uw organisatie het VCA-certificaat en is uw organisatie hiermee 
VCA-gecertificeerd. Een VCA-certificaat heeft een geldigheidsduur van 3 jaar. 

Elk jaar vindt een tussentijdse audit plaats.
Veel opdrachtgevers stellen een VCA-certificering als voorwaarde om als 
uitvoerende organisatie werkzaamheden voor hen te mogen verrichten.
Dit vanwege de zekerheid dat een aannemer een veilige en betrouwbare
bedrijfsvoering voert.


VCA BRANCHEGERICHTE TOELICHTING:
Voor activiteiten aan het spoor en op het water is de VCA-standaard verder uitgewerkt:
Railinfrastructuur – voor werkzaamheden rondom het spoor;
Baggerwerkzaamheden – voor het uitvoeren van baggerwerkzaamheden 
Het voldoen aan de Branchegerichte Toelichting wordt op het certificaat vermeld.

VCA GERICHT OP ZZP-ERS:
Ook ZZP-ers (zelfstandigen zonder personeel) hebben VOL-VCA nodig!
Een VCA-gecertificeerd bedrijf kan onder bepaalde voorwaarden een ZZP-er inhuren 
als onderaannemer. Één van deze voorwaarde is het VOL-VCA diploma.
Een ZZp-er kan op het niveau van bedrijfscertificering niet VCA-gecertificeerd worden.
Want voor een zzp’er is het in de praktijk niet haalbaar om aan alle eisen van de VCA 
te Voldoen.

DE ARBOWET GERICHT OP ZZP-ERS:
Veel ZZP’ers vergeten vanaf het moment dat ze zelfstandig zijn vaak hun eigen veiligheid. 
Voor mensen in loondienst gelden allerlei Arbo-voorschriften, deze zijn niet bedoeld om 
werknemers in de bouw te pesten maar om ze te beschermen. Veiligheid is voor een 
zelfstandige minstens even belangrijk. Op het moment dat u iets overkomt en niet kunt
werken ontvangt u geen uitkering zoals in loondienst. Arbeidsrisico’s zijn voor 
eigen rekening. Een ZZP-er doet er verstandig aan om zich hiervoor te verzekeren.

ZZP’ers krijgen te maken met Arboregelgeving als er sprake is van gevaarlijk werk, 
waarbij de veiligheid of gezondheid van henzelf of van derden (bijvoorbeeld klanten of 
voorbijgangers) in het geding is. Zo moeten ZZP’-ers die op hoogte werken 
(zoals op daken en steigers) maatregelen nemen om valpartijen te voorkomen 
(zoals leuningen plaatsen of veiligheidsgordels dragen).

Veel ZZP-ers worden door de Arbowet als werknemer beschouwd.
Voor een ZZP’-er die vaste werktijden heeft (bijvoorbeeld als metselaar wordt ingehuurd) 
en als een uitvoerder hem instructie geeft, dan gelden voor deze ZZP-er dezelfde 
arbo-regels als “gewone” werknemers.
De inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie) kan optreden tegen ZZP’-ers
die de regels overtreden en sancties zoals boetes opleggen.

VCA-TRAINING:
Tijdens de ééndaagse VCA-training worden de volgende vier thema’s besproken:
• Het voorbereiden, bespreken en inspecteren van de werkzaamheden;
• Het uitvoeren van de werkzaamheden;
• Het beheersen van specifieke gevaren
  zoals: gevaarlijke stoffen, elektriciteit en straling  en brand en expolosie
• Het adequaat beheersen van incidenten en noodsituaties.

B-VCA GROEN:
Voor de groen-grijze sector is het vijfde thema:
• Veilig werken binnen de groenvoorziening.

VOL-VCA:
Tijdens de opleiding VOL-VCA komen worden dezelfde onderwerpen behandeld
als in de opleiding Basisveiligheid ofwel B-VCA. Echter de VOL-VCA leerstof is meer.
Zo is elk hoofdstuk aangevuld met één of meerdere alinea’s gericht op de VOL-VCA
eind- en toetstermen. Ook is er een extra hoofdstuk opgenomen gericht op straling.

VCA-BOEKEN:
Bestel direct één van onze VCA-boeken.
Ga voor meer informatie naar onze Webshop